Het Amsterdamse coalitieakkoord wil herstel van vertrouwen bij de burgers, maar bij het Erotisch Centrum even niet, terwijl dat echt wel kan.
Passages uit het Amsterdamse coalitieakkoord worden geïnterpreteerd zoals het de coalitie uitkomt. En dat is schadelijk voor het vertrouwen van de bewoners en partijen in de gemeentelijke politiek, terwijl juist het coalitieakkoord zo op vertrouwen en draagvlak hamert.
Het meest recente voorbeeld is de gang van zaken rond het Erotisch Centrum. Participatie daarover wordt slechts NA de definitieve besluitvorming toegestaan en dan alleen maar over de inpassing op de gekozen locatie. Dat kun je geen participatie noemen. De marktverkenning onder commerciële partijen gaat vóór gesprekken met bewoners, ondernemers en organisaties in de buurt. Er wordt om onbekende redenen grote haast gemaakt met het doordrukken van de plannen.
- Tijd voor een ‘Amsterdams Prostitutie- en Leefbaarheidsakkoord’ -
Er is nog nooit getracht met alle belanghebbende partijen op stedelijk niveau te komen tot een ‘Amsterdams Prostitutie- en Leefbaarheidsakkoord’ waarin een breed draagvlak wordt gevonden voor oplossingen voor het tegengaan van de overlast in de binnenstad en een veilige werkomgeving voor sekswerkers. Dit terwijl deze problemen, ook de overlast in de binnenstad, uiteindelijk breed stedelijke problemen zijn, die in de kern worden veroorzaakt door de grote stroom toeristen naar Amsterdam.
De tijd is echt rijp voor zo’n akkoord. Alle opwinding over het Erotisch Centrum heeft namelijk de problematiek op de kaart gezet ook buiten de binnenstad en er is nu veel breder in de stad kennis over vergaard bij de stadsdelen Noord, Zuid hun bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties, ook over wat wel werkbare en acceptabele oplossingen zijn.
Er is dus veel draagvlak en expertise voor het vinden van oplossingen voor de problematiek. Er zou dus een echt gesprek moeten gaan plaatsvinden over realistische en gedragen oplossingen voor de leefbaarheid van de binnenstad én van heel Amsterdam en voor veilige seksplekken. Een onafhankelijke gespreksleider kan daarbij goede diensten verrichten.
- Het Erotisch Centrum heeft geen enkel draagvlak en vergroot de problemen -
De gemoederen lopen hoog op rond het door de gemeente bedachte en door de Burgemeester verdedigde Erotisch Centrum, door velen ook wel Sexefteling of Sexflags genoemd, en de drie voorkeurslocaties in Zuid en Noord. Het Erotisch Centrum zou 100 nieuwe sekswerkplekken moeten creëren en door de toevoeging van allemaal toeters en bellen ook nog eens 1,5 miljoen feesttoeristen moeten verleiden niet langer naar de Wallen te gaan maar in plaats daarvan naar het Erotisch Centrum.
Er is alleen een probleem: van geestelijk werker tot sekswerker, van aanliggende bedrijven tot maatschappelijke organisaties, van onafhankelijke wetenschappers tot bewoners, inclusief inmiddels de stadsdelen Zuid en Noord, niemand is voorstander. De communis opinio is dat het Erotisch Centrum niet bijdraagt aan een veilige sekswerkomgeving, de overlast op de Wallen niet zal wegnemen en, daarnaast, ook nog eens zal zorgen voor meer overlast op andere plekken in de stad. Met andere woorden: de overlast verdwijnt niet maar wordt verplaatst en vergroot. Het in opdracht van burgemeester Halsema door het eigen gemeentelijke bureau voor Onderzoek en Statistiek verrichte onderzoek eind 2019 toont dat ook aan: sluiting van ramen op de Wallen gaat de toeristenstroom daar niet dempen.
Daarnaast ligt er een advies van oud-minister Sorgdrager, uitgebracht op verzoek van de gemeente Utrecht dat aangeeft dat sekswerkplekken kleinschalig dienen te worden opgezet. Utrecht en Hilversum halen het journaal met beleid dat inzet op sekswerkplekken thuis; het is immers een gelegaliseerd beroep. Insteken waarvoor wij alleen maar draagvlak aantreffen onder bewonersorganisaties en Amsterdamse organisaties.
Naar aanleiding van alle opwinding en de door alle belanghebbenden geuite zorgen en gestelde vragen, heeft burgemeester Halsema gezegd dat ze luistert. Zij heeft vervolgens een ogenschijnlijk aangepast voorstel de wereld van de aanbestedingen in gestuurd voor een marktverkenning onder ‘commerciële’ partijen: wat minder horeca en wat meer cultuur. Ogenschijnlijk, omdat de wijzigingen niet gespecificeerd zijn en wat betreft aantallen (100 sekswerkplekken en 1,5 miljoen bezoeker) in de kern gehandhaafd zijn.
De belofte om te luisteren blijkt een holle frase te zijn. De burgemeester heeft niet geluisterd, zelfs niet gesproken met de stadsdeelbestuurders en ook nog steeds niet met bewoners en organisaties. De aanpassingen zijn niet meer dan window dressing. Het gevolg is dat de verontwaardiging en boosheid alleen maar groter zijn geworden en ook de stadsdelen zich afvragen waarom hun überhaupt advies is gevraagd. Het ondermijnt de positie van de stadsdelen volledig.
- Het proces tot nu toe staat haaks op het coalitieakkoord -
Het proces van besluitvorming staat haaks op het coalitieakkoord. Hoe uit deze door niemand gewenste negatieve spiraal te komen? Daarvoor moeten wij terug naar de kern: het Amsterdamse coalitieakkoord 2022-2026. Dit wordt steeds door de burgemeester en de drie coalitiepartijen als een in beton gegrifte bijbel aangehaald voor hun handelen, waaraan zij met handen en voeten zijn gebonden.
Maar wat staat er eigenlijk in het coalitieakkoord waar partijen zich op beroepen? En wat is eigenlijk de grondoorzaak van alle commotie en onrust die onder zovelen is ontstaan en het vertrouwen in de gemeentelijk overheid volledig aantast? In het hoofdstuk Veiligheid treffen we in het Amsterdamse coalitieakkoord op blz. 37 letterlijk de volgende drie regels in twee zinnen:
‘We verminderen het aantal ramen op de Wallen door een deel te verplaatsen naar een erotisch centrum waar sekswerkers meer regie kunnen nemen over hun werk. De locatiekeuze voor dit centrum wordt momenteel onderzocht en zal nader moeten worden bepaald.’
Er staat niet meer en niet minder. Er staat niet of het groot of klein moet zijn. Er staat niet dat het er moet komen om de Amsterdamse wallen leefbaarder te maken. Er staat niet wat een Erotisch Centrum allemaal moet bevatten. Er staat niet dat het toeristen moet gaan wegtrekken uit de binnenstad. Er staat ook nergens meer iets in het hele verdere coalitieakkoord over een Erotisch Centrum.
Dan speuren we naar passages over leefbaarheid van de binnenstad. Op blz. 58 is het raak, de paragraaf Balans en Toerisme. Er wordt verwezen naar de aanpak binnenstad met daarbij de opmerkingen ‘toerisme mag niet ten koste gaan van andere economische sectoren’ en ’wonen en leefbaarheid zijn belangrijker dan toeristisch verkeer’.
Op pagina 62 van het coalitieakkoord begint het hoofdstuk Samenwerking en organisatie. Het hoofdstuk dat gaat over participatie. We citeren uit de openingsparagraaf: ‘
‘Breder lijkt er in delen van de samenleving een gevoel van onbehagen te leven ten aanzien van herkenbaarheid, betrouwbaarheid en effectiviteit van het overheidshandelen als zodanig en de mate waarin daarover verantwoording wordt afgelegd. Wij zijn vastbesloten te werken aan herstel van vertrouwen. Aan een hernieuwde dialoog. Waarin niet altijd vaststaat wat de uitkomst is, maar waarin we verbinding zoeken met allen in de stad’.
‘Een dialoog heb je natuurlijk niet alleen. Het vraagt een inspanning van ons allemaal: stadsdeelcommissies, dagelijks bestuurders, gemeenteraad en college van B&W, de ambtelijke organisatie en ook van de Amsterdammers zelf.’
Woorden die als muziek in de oren klinken, zeker als je vervolgens de paragrafen leest met titels als ‘Vertrouwen begint bij de overheid, de stad maken we samen’ en alle goede voornemens daarin.
Het zijn vele honderden mooie woorden, maar voor het Erotisch Centrum bij het oud vuil gezet.
En dat is de kern van de zaak. Er is nog nooit met elkaar gepraat. De plotsklaps door de burgemeester ingelaste informatieavonden eind maart in de stadsdelen Zuid en Noord, zes weken nadat de selectie van drie potentiële locaties publiekelijk bekend was is geen praten, is geen luisteren. Dat was verdedigen van een gekozen standpunt.
Er wordt verwezen naar het coalitieakkoord en dat daarmee het mandaat voor een Erotisch Centrum zou zijn verkregen. Maar de kiezer kiest niet voor een coalitieakkoord en in partijprogramma’s van de coalitiepartijen staat niets over een Erotisch Centrum. De kiezer heeft nergens voor kunnen kiezen als het om het Erotisch Centrum gaat en derhalve is het claimen van een mandaat iets waar de coalitiepartijen zich op beroepen maar de bewoners en dus de kiezers zich niet in herkennen. Als coalitie hoor je bij zoveel weerstand met dat mandaat argument zuinig om te gaan.
- Is het tij nog te keren en is er een redelijk alternatief? -
Luisteren naar elkaar, praat met elkaar, vertrouw elkaar over en weer, geven en nemen, dat moet je wel vooraf en met elkaar gaan doen. Juist met elkaar, net zoals het coalitieakkoord zelf ook aangeeft. Neem daar een drie maanden de tijd voor, er is tijd genoeg. Zet er een gerespecteerde, vertrouwensvolle bemiddelaar/gespreksleider op. Geef aan dat je met afspraken een ‘Amsterdams Prostitutie- en Leefbaarheidsakkoord’, waar de handtekeningen onder worden gezet, eruit moet komen die voldoen aan de twee problemen waarvoor het Erotisch Centrum is bedacht: veilige sekswerkplekken en een concrete vermindering van de toeristenoverlast op de Wallen. Voeg deze fase in en een hoop ellende qua tijd en kosten word je in de toekomst bespaart. Komt men er niet uit, nadat je werkelijk hebt geparticipeerd, met betrokkenen hebt gesproken en van gedachte gewisseld dan heb je als gemeente alle recht om je eigen verantwoordelijkheid te nemen. Dan geldt het mandaat van de verkiezingsuitslag. Maar gebruik dat mandaat niet als argument om de participatie niet vooraf vorm te geven. Daarmee doe je geen recht aan het coalitieakkoord, de jaren geleden ingeslagen weg van vernieuwing van de democratie en het door de gemeenteraad in oktober 2021 aangenomen Participatiekader. Handel daar naar. Vertrouw op de bewoners en Amsterdamse partijen. Het betaalt zich naar iedereen dubbel en dwars uit. In plaats van slepende processen en dure rechtszaken kun je kiezen voor een constructieve samenwerking. Laten we lief zijn voor elkaar en elk ons steentje bijdragen en geen lawine veroorzaken.
Hetti Willemse
Oud voorzitter Bewonersvereniging De Mirandabuurt
Oud-gemeenteraadslid PvdA